البته این اظهارات حسن روحانی در شرایطی است که هنوز برخی مواضع وی، مخالفان جدی و سرسختی دارد. وی از لزوم برداشتن دیوارها و جهانی شدن سخن گفت، اما باید به این نکته توجه داشت که جهانی شدن مولفه‌هایی دارد.
هنوز چند روزی از موضع‌گیری برخی مقامات بر علیه جهانی شدن و ورود ایران به آن نمی‌گذرد که رئیس‌جمهور این مواضع صریح را بیان کرد. اکنون باید منتظر ماند که اگر ایران به عرصه جهانی‌شدن وارد شود، تمامی دیوارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... را بر می‌دارد یا کماکان با این مقوله برخورد خواهد کرد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از آرمان، برای بررسی سخنان رئیس‌جمهور در کنوانسیون جهانی گردشگری با دکترمهدی مطهرنیا آینده‌پژوه سیاسی و تحلیلگر مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته ایم که در ادامه می‌خوانید.
رئیس‌جمهور در کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری عنوان داشت که نمی‌توان میان ملت‌ها دیوار کشید و آنهایی که به دنبال این معانی هستند، باید بدانند که دیوار برلین فرو ریخته است. از آنجایی که چند روز قبل ترامپ بر تصمیم خود مبنی‌بر دیوارکشی در مرز مکزیک تاکیدکرد، سخنان آقای روحانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
نظام جهانی از جهات گوناگون درونی و بیرونی خود در حال تغییروتحول است. شتاب جوابگوی سرعت درهم‌تنیده تحولات و تغییرات موجود در لایه‌های گوناگون حیات بشری نیست و سرعت نه تنها به شتاب تبدیل شده است، بلکه شتاب باید خود را به فراشتاب‌ها انتقال دهد و از این پس باید به فراشتاب در عرصه بین‌المللی و در لایه‌های گوناگون حیات اجتماعی بشر در سطوح فروملی و فراملی بیندیشیم. در چنین جهانی، مقاومت بسیار فزاینده‌ای در برابر فراشتاب‌هایی به وجود می‌آید که می‌روند تا دنیا را میکروذهن کنند و انسان‌ها را به هویت‌های جدید در لایه‌های گوناگون حیات اجتماعی و سیاسی خود انتقال دهند. وجهی از این مقاومت‌ها در تروریسم خود را نشان می‌دهد و این تروریسم است که تلاش می‌کند جلوه‌های گوناگونی از این مقاومت را در برابر حرکت دولت‌ها برای ایجاد یک فضای انحصاری قدرت در درون حکومت‌ها به‌وجود آورد. از طرف دیگر در بعد بین‌المللی، مقاومت در ایالات متحده آمریکا با جهتگیری پوپولیستی ترامپ را می‌بینیم که با جهتگیری پسا‌نومحافظه‌کارانه در پی احیای چنین جهتگیری‌هایی است. باید بپذیریم که جهان امروز بیش از جهان دیروز و جهان فردا بسیار بیش از جهان امروز، دیوارها را نخواهد پذیرفت و دیوارها نه تنها از منظر کالبدی، بلکه از منظر معنوی و ذهنی نیز فرو خواهند ریخت. در دنیای آینده‌ای که تلویزیون‌ها از حالت مونولوگی خارج و دیالوگی می‌شوند، عاملیت انسانی در ترجمه زبان از بین خواهد رفت. نمی‌توانیم با کشیدن دیوار، مرزهای خود را پررنگ کنیم، اما آنچه ترامپ انجام می‌دهد، مقاومتی در برابر ایجاد یک فضای معنادار است و از سوی دیگر تلاش او در جهت ایجاد یک امنیت درونی برای گذر از وضعیت نابسامان داخلی برای مردمی است که به او رأی داده‌اند. ترامپ از همین هفته‌های نخست تلاش دارد با فرافکنی، آنچه را وعده داده است و همچنین مسائل مربوط به داخل کشورش را به خارج از آمریکا و امنیت داخلی معطوف کند. از این روست که دیوار کشیدن در مرزهای مکزیک را برجسته وکشورهای مختلف را از جهت مهاجرت‌پذیری محدود می‌کند . او تلاش می‌کند به دو قطب تل‌آویو و انگلیس نزدیک شده و زمینه‌های همگرایی با روسیه را فراهم کند تا بدین وسیله زمینه‌ساز ایجاد فضای مطلوب برای سیاست خارجی تهاجمی در خاورمیانه و شرق آسیا شود.
آقای روحانی در سخنانشان به جهانی شدن و اینکه نمی‌توان با آن مبارزه کرد اشاره کرد. با توجه به اینکه جهانی شدن نیازمند مولفه‌هایی است، پیش‌بینی می‌کنید جهانی شدن در ایران قابل پذیرش است؟
جهانی شدن به تعبیر آنتونی‌گیدنز درهم‌تنیدگی زمان و مکان است. جهانی شدن در پرتو توسعه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی صورت می‌گیرد و نه‌تنها فاصله‌ها را کم می‌کند، بلکه به مرگ فاصله‌ها می‌انجامد. امروز دیگر فاصله‌ای میان ملت‌ها وجود ندارد؛ جهانی که مسطح شده و در آن دیگر فریدمن پاسخگو نیست و من آن را اتاق شیشه‌ای نامیدم. هم‌اکنون نیز این جهان در حال تغییر، تحول و استفاده از فناوری‌های نوین و کیفی‌تر در عرصه ارتباطات است که همین امر موجب خواهد شد این اتاق شیشه‌ای به سوی گوی بلورین تمایل پیدا کند؛ به‌گونه‌ای که نه تنها انسان‌ها بتوانند در پرتو مرگ فاصله‌ها با یکدیگر ارتباط تنگاتنگ و رودرروی مستقیم پیدا کنند، بلکه خواهند توانست بر کنش‌های طبقه‌های فرادست در جوامع ملی خود نظارت و ارزشیابی داشته باشند و جامعه آتنی مبتنی بر دموکراسی مستقیم را در آینده در این چارچوب بازسازی و بازپروری کنند. بنابراین مرگ فاصله‌ها به‌وجود آمده است و آنچه در برابر جهانی شدن می‌بینیم، مقاومت‌های رسمی و غیر‌رسمی در لایه‌های گوناگون حکومتی و جنبش‌های نوین اجتماعی در حوزه جهانی شدن است.
رئیس جمهور عنوان کرده است که در سایه برجام راه را برای میزبانی بیشتر از جهانگردان آماده‌تر کرده‌ایم. با توجه به این نکته که برخی محدودیت‌ها به لحاظ ساختاری در کشور وجود دارد، ورود گردشگران کشورهای دیگر به ایران و برخی مخالفت‌ها با این حضورها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنچه روحانی می‌گوید منطبق بر روند جهانی‌شدن و خردورزی است که جوامع گوناگون را به سمت ایجاد یک فضای باز در درون حکومت‌ها و ارتباط سازنده با دیگر بازیگران و کنشگران بین‌المللی در بیرون از مرزهای ملی سوق می‌دهد. پس این مقاومت نه تنها در لایه‌های گوناگون فراملی، بلکه در لایه‌های گوناگون فروملی در عرصه‌های گوناگون دیده می‌شود. نباید این نکته را از نظر دور داشت که اساسا نیل به جهتگیری‌های تعاملی در درون هر منطقه‌ای و منطق جغرافیایی مقاومت‌های متمایل به تقابل را نیز حساس و در چارچوب کنش‌های متفاوت تحریک می‌کند. آنچه روحانی با برجام انجام داده است هر چقدر قوی‌تر باشد، عکس‌العملی به همان نسبت قوی در جهت معکوس را به دنبال دارد که این موضوع ناشی از اصل سوم قانون نیوتن است؛ اصلی که می‌گوید هر عملی را عکس‌العملی است به همان نسبت در جهت معکوس. هر آن اندازه که برجام دارای مخالفانی در داخل کشور، منطقه و بیرون از مرزهای منطقه‌ای داشته باشد، بر اساس اصل سوم نیوتن، اثرگذاری بیشتری بر افرادی خواهد داشت که خواهان جهتگیری‌های تقابلی هستند. اینکه فکر کنیم هر عملی همه عکس‌العمل‌های مثبت را در پی دارد و عکس‌العمل‌های منفی را در پیکره خود شاهد نخواهد بود، یک جهتگیری نادرست و گزاره‌ای غیرصحیح از منظر معرفت‌شناسی است.
