۰ نفر

معرفی کتاب «اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟»

کتاب جدید نیلی هفته دومی شد

۶ مهر ۱۳۹۴، ۱۳:۰۴
کد خبر: 97225
کتاب جدید نیلی هفته دومی شد

به اذعان بسیاری مسعود نیلی و همکارانش، کامل‌ترین پژوهش حوزه اقتصاد کلان تاریخ ایران را در کتاب «اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟» بررسی و نتایج آن را در اختیار جامعه آکادمیک ایران قرار داده‌اند.

نیلی در مقدمه کتاب «اقتصاد ایران به کدام سو می رود؟» عملکرد اقتصاد ایران را به هیچ‌‏وجه در تناسب با ظرفیت‏‌های آن نمی‌داند. تورم و بیکاری مزمن دورقمی در کنار رشد اقتصادی بی‏‌ثبات را بیانگر وجود مشکلاتی بنیادی در نظام تجهیز و تخصیص منابع در کشور می‌شمارد. این عدم تناسب موجود میان ظرفیت‌‏ها و عملکرد، سوال محوری آخرین کتاب وی در همکاری با همکارانش است. بنابراین مسعود نیلی در «اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟» دو سوال اساسی و مرتبط با هم را محور مباحث قرار داده است. 1-- چه عواملی می‌‏توانند موجب شکل‌‏گیری این فاصله (ظرفیت‌ها و عملکرد) شده باشند. 2- چگونه می‌‏توان در جهت کاهش این فاصله حرکت کرد. با توجه به دو سوال بالا، هدف کتاب را ارائه تصویری از آینده میان‌‏مدت اقتصاد ایران و در نهایت ترسیم تصویر مطلوبی از آن معرفی می‌کند. مسعود نیلی و همکارانش مهم‏ترین عوامل اثر‏گذار بر عملکرد اقتصاد ایران را در یک طبقه‌‏بندی اولیه به دو دسته عوامل داخلی و خارجی تقسیم‌‏بندی می‌کنند. 1- بخش داخلی در بخش داخلی، ابتدا ظرفیت‌‏ها و عملکرد اقتصاد ایران مورد مطالعه قرار می‏‌گیرد و در ادامه، سیاست‌‏های اقتصادی شامل سیاست‏‌های پولی، سیاست‏های مالی، سیاست‌‏های ارزی و سیاست‌‏های تجاری در اقتصاد ایران بررسی می‌‏شوند. چگونگی وضعیت فقر و توزیع درآمد و تحولات آن، وضعیت بازار کار و پیامدهای تحولات جمعیتی بر این بازار، ساختار بازار مالی شامل نظام بانکی و بازار سرمایه سرفصل‌‏های دیگری هستند که در «اقتصاد ایران به کدام سو می رود؟» به آن‏ها پرداخته می‌‏شود. بخش دیگری از مطالعه به اصلاحات اقتصادی اختصاص دارد. عدم تعادل‏‌های ساختاری اقتصاد ایران در بازارهای ارز، انرژی، پول، بودجه عمومی و کار و نیز ناکارایی‌‏های زیاد موجود در گستره وسیع بنگاه‌‏های با مالکیت دولتی، ایجاد تحولات اساسی در سازو‏کارهای انگیزشی حاکم بر بازیگران اصلی اقتصاد و نظام مالکیتی بنگاه‏های اقتصادی را اجتناب‌‏ناپذیر ساخته است. مجموعه این تحولات تحت عنوان اصلاحات اقتصادی، پیشینه‌‏ای از شکست‌‏ها و موفقیت‏‌ها را هم در تاریخ سیاست‏گذاری بیش از دو دهه اخیر کشور ایران و هم در تاریخ تحولات اقتصادی طیف وسیعی از کشورها شامل چین، اروپای شرقی و آمریکای لاتین را در اختیار ما قرار داده است که بهره‌‏گیری از آن‏ها می‏‌تواند مانع از تکرار خطاها شده و احتمال موفقیت را افزایش دهد. در این مطالعه، تجربه خصوصی‌‏سازی در جهان و ایران بررسی شده و با توجه به ویژگی‌‏های اقتصاد ایران و نیز چارچوب حقوقی و سیاستی برآمده از سیاست‏‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، پیشنهادهایی برای بهبود نظام مالکیتی بنگاه‏های اقتصادی ایران ارائه می‌‏شود. بازار انرژی و شرایط حاکم بر آن و نیز تحولات قیمتی رخ‏داده در کنار شیوه پرداخت به خانوارها و نحوه مواجهه با بنگاه‌‏های اقتصادی و برآیند چگونگی تراز مالی این فعالیت بر تراز مالی دولت از موارد عمده‌‏ای هستند که در این بخش از مطالعه مورد توجه قرار گرفته‌‏اند. مجموعه عواملی مانند اثرات اقتصاد جهانی بر اقتصاد ایران و ضعف در سیاست‏گذاری‏ هر کدام می‌‏توانند به نوعی بر عملکرد اقتصاد ایران تأثیر‏گذار باشند. 2- بخش خارجی فرصت‏‌ها و محدودیت‏‌های موجود در عرصه بین‌‏المللی در بازار محصول، بازار مالی و بازار انرژی، روند‏های قابل شناسایی و تجربیات موفق و تجربیات شکست خورده، یک حوزه از حوزه‏‌های قابل بررسی در بخش خارجی این مطالعه را تشکیل می‌‏دهند. تجربه همکاری‌‏های منطقه‌‏ای و بین‏‌کشوری (مانند G20) و فرایند تکاملی آن‏ها در شکل‌‏گیری اتحادیه‌‏ها و پیمان‌‏های منطقه‌‏ای (مانند شورای همکاری خلیج فارس) و نهایتا تشکیل اتحایه‌‏های پولی (مانند منطقه یورو) و پیامد ترتیبات و نظم‏‌های جدید جهانی برای اقتصاد ایران از مواردی قلمداد می‌‏شوند که در حوزه خارجی مورد بررسی قرار می‏‌گیرند. به عنوان مکملی بر مطالعه بخش خارجی، به چگونگی بروز بحران مالی در آمریکا و اروپا و پیامدهای محتمل آن پرداخته می‌‏شود. برای پاسخگویی به سوال مهم چرایی عدم تناسب بین ظرفیت‌‏ها و عملکرد اقتصاد ایران، کتاب مسعود نیلی و همکاران وی در 10 مجلد به شرح جدول زیر به مطالعه عوامل اصلی اثرگذار بر عملکرد اقتصاد ایران در آینده میان‌‏مدت می‌‏پردازد. بر اساس جدول زیر، در هر فصل، موضوع مشخصی مورد بررسی قرار گرفته و توالی این فصول به گونه‌‏ای طراحی شده که در نهایت به‌توان با دقت و عمق تحقیقی مناسب، وضعیت فعلی و چالش‌‏های پیش‌‏روی اقتصاد ایران را شناسایی کرد.

مجموعه

مجلد

نام جلد

بخش

نام بخش

فصل

نام فصل

مجموعه مطالعات تحولات داخلی

اول

ظرفیت‏ها، عملکرد

و سیاست‏های اقتصادی ایران

1

ظرفیت‏های اقتصاد ایران

1

ظرفیت‏های اقتصاد ایران

2

عملکرد اقتصاد ایران

1

رشد اقتصادی، تورم و بیکاری

2

فقر و نابرابری

3

سیاست‏های اقتصادی

1

سیاست‏های پولی، اعتباری و ارزی

2

سیاست‏های مالی

3

سیاست‏های تجاری

دوم

بازار کار و

بازار مالی

-

-

1

بازار کار

2

بازار مالی

سوم

اصلاحات اقتصادی؛

آزادسازی

1

ادبیات آزادسازی

1

ادبیات آزادسازی

2

اصلاح بازار انرژی در ایران

1

بررسی قانون هدفمند کردن یارانه ها و اثرات اصلاح نظام یارانه انرژی بر بودجه دولت

2

اثرات اصلاح نظام یارانه انرژی بر خانوار

3

اثرات اصلاح نظام یارانه انرژی بر بنگاه‏ها

4

اثرات اصلاح نظام یارانه انرژی بر بازار انرژی

چهارم

اصلاحات اقتصادی؛ خصوصی سازی

-

-

1

ادبیات خصوصی‏سازی

2

خصوصی‏سازی در ایران

پنجم

نقش تحولات اقتصادی کشورهای منتخب بر اقتصاد ایران

-

 

1

چین، ترکیه و امارات متحده عربی

2

قطر

3

عراق و لیبی

پیوست 1

       

تحریم

پیوست 2

 

 

 

1

تصویر اقتصاد کلان ایران در افق 5 ساله

2

مقایسه‏ وضعیت ایران با کشورهای منطقه با مبنا قرار دادن سند چشم‏انداز

مجموعه مطالعات تحولات جهانی

اول

بازار محصول

-

-

1

جهانی شدن بازار محصول

2

بررسی عملکرد کشورها در فرآیند جهانی شدن-کشورهای مرتبط با بازار محصول

3

بررسی عملکرد کشورها در فرآیند جهانی شدن-ایران

دوم

بازار مالی

-

-

1

جهانی شدن بازار مالی

2

بررسی عملکرد کشورها در فرآیند جهانی شدن-کشورهای مرتبط با بازار مالی

3

بررسی عملکرد کشورها در فرآیند جهانی شدن-ایران

سوم

تحولات بازارهای انرژی جهانی

-

-

1

روند تغییرات اخیر بازار انرژی

2

تحولات تقاضای انرژی

3

تحولات عرضه انرژی

چهارم

همکاری‏های منطقه‏ای و بین‏کشوری

-

-

1

منطقه یورو

2

G20

3

شورای همکاری خلیج فارس

4

اکو

خلاصه طرح

 

خلاصه طرح مطالعاتی تحلیل عوامل تاثیرگذار بر عملکرد اقتصاد ایران

   

1

تلفیق

2

خلاصه های مدیریتی