تحلیل عبده‌تبریزی و لیلاز از آینده بورس‌وارز

همایش بورس در دوراهی مذاکرات با رویکرد مالی، اقتصادی و استراتژیک بعدازظهر دیروز با حضور فعالان و کارشناسان بازار سرمایه در سالن قلم کتابخانه مرکزی برگزار شد و طی آن حسین عبده تبریزی مشاور وزیر راه و دبیرکل سابق سازمان بورس قدیم، سعید لیلاز اقتصاددان و سعید خزایی مدیر مرکز آینده پژوهی دانشگاه تهران بعد از ارایه نکاتی به سئوالات مطرح شده پاسخ دادند. در این همایش حدود 4 ساعته که تعدادی از مدیران بورس ها و شرکت های سرمایه گذاری و کارگزاری، کارشناسان و تحلیل گران حضور داشتند و نکات مطروحه با رضایت اکثر حاضرین همراه بود، مباحث متعددی درباره وضعیت اقتصاد، سیاست و مسائل اجتماعی و... مطرح و گاه به بورس مرتبط شد. با این حال عمده سئوالات درباره آینده بورس و اقتصاد و ارز بود که توسط عبده تبریزی و لیلاز پاسخ داده می شد. براساس این گزارش، محور اصلی سخنان و پاسخ های سعید خزاعی مربوط به مسایل سیاسی ، ژئوپولتیک و درگیری های نظامی و آینده نگری در این حوزه ها بود . تمرکز عبده تبریزی هم به مسائل اقتصادی و بازارهای پول ، سرمایه و مسکن بود و عمده نکات لیلاز هم در مورد اقتصاد سیاسی و وضعیت 10 سال اخیر اقتصادی و سیاسی بود. *سه چالش اصلی بعد از توافق احتمالی و پیش بینی فشار از پایین لیلاز با اشاره به تحولات 10 سال گذشته و شروع دوران جدید و عدم انتظار برگشت شرایط به قبل ، گفت: سه چالش اجتماعی ، سیاسی و امنیت منطقه در دوران بعد از توافق بسیار مهم است و موجب شکل گیری جریان هایی بعد از توافق احتمالی خواهند شد. بنابراین در صورت توافق ، فشار از طبقات پایین با تمام قوا حرکت خواهد کرد و مطالبات گروه ها و اقشار مختلف آغاز شده و در غیاب دو اهرم به حاشیه رانده نهادها و قوانین، خود را تحمیل خواهند کرد. وی ادامه داد: انتخابات مجلس در اسفند 94 بسیار مهم و حتی با اهمیت تر از انتخابات مجلس خبرگان خواهد بود و طی آن گرایش به خرید رای منجر به طرح های رفاه گرانه ناشی از آزاد شدن منابع ارزی می شود. یک هشدار درباره اغراق جذب سرمایه گذاری خارجی و روابط این کارشناس با بیان اینکه وقتی اقتصاد ایران ثروت تولید نمی کند ، بورس آن به این روز می افتد ، خاطر نشان کرد: با فرض توافق در تابستان ، به دلیل بهبود مناسبات جهانی، شرایط اقتصادی مقداری بهتر می شود اما در طرح موضوع جذب سرمایه گذاری اغراق روا نیست. در این رابطه باید این هشدار داده شود که نباید درباره توافق اغراق کرد و منتظر عادی شدن روابط ایران و آمریکا بود. چرا که در صورت توافق ، شرایط به سال 84 باز خواهد گشت نه 54. لیلاز با اشاره به رشد 15 درصدی تولید ناخالص داخلی در 9 ماه سال گذشته و جبران آهسته عقب ماندگی، افزود: با فرض توافق زودتر از اواخر سال 95 به رکورد تولید ناخالص داخلی سال 90 نخواهیم رسید. بورس بعد از توافق چه خواهد شد؟ وی ادامه داد: برای فهم بورس هم باید میزان تلاطم اجتماعی را در نیمه دوم سال 94 حدس زد و به انتخابات مجلس، ارز، ورود منابع و نقدینگی توجه کرد . بنابراین بازار سرمایه به این چالش ها به همان اندازه اقتصاد واقعی ، واکنش نشان خواهد داد. به گفته وی در شرایطی طی سال جاری اقتصاد ایران از 2 به 4.5 درصد رشد می کند که در صورت حصول توافق از سال آینده می توان شاهد رشد واقعی بود. این کارشناس مسائل اقتصادی که گاه با نکات طنز حاضرین را به خنده وا می داشت،در پاسخ به این سئوال که بورس بعد از توافق با چه شرایطی مواجه خواهد شد؟ توضیح داد: سهم بخش دولت و شبه دولتی ها از بورس حدود 65 درصد است و این بازار با سهم 5 درصدی بخش خصوصی از تولید ناخالص داخلی ، با تلاطمات در اندازه بزرگی مواجه است. شاخص بورس الان باید 150 هزار واحدی می شد لیلاز ادامه داد: میزان نقدینگى از سال 83 تاکنون 12 برابر رشد کرده و شاخص بورس هم باید اکنون 150 هزار واحد می بود. حتی با فرض کاهش 20 درصدى تولید ناخالص داخلی، شاخص باید بین 80 تا 85 هزار واحدی سیر می کرد اما چون انظباط دولتی بیرون آمده و به تلاطم عادت کرده ایم، ثبات را به معنای رکود می دانیم . وی افزود: در صورت توافق ایران و آمریکا ، درآمدها به شرط حفظ انضباط مصرف ارزی بین 10 تا 20 درصد افزایش می یابد و بر واردات و تولید ناخالص داخلی اثر می گذارد. بنابراین در حالی بخش عمده از آثار روانی مذاکرات تخلیه شده که بورس بعد از مذاکرات بین 5 تا 10 درصد تلاطم بدون پایداری خواهد داشت. ارز حتما" تک نرخی می شود لیلاز در مورد آینده ارز هم به بی سابقه بودن کاهش فاصله نرخ ارز بازار و ارز دولتی اشاره و پیش بینی کرد: بعد از توافق، ارز حتما" تک نرخی خواهد شد و بین 3000 تا 3200 تومان خواهد بود اما آینده آن به نرخ تورم بستگی خواهد داشت. شاخص فعلی نسبت به سال 83 پایین تر /تصورات عجیبی از شاخص براساس این گزارش، عبده تبریزی نیز بعد از ارایه نکاتی از وضعیت سال های گذشته بورس ، اقتصاد، نفت، مسکن و...، گقت : همگان می خواهند بدانند شاخص بورس در سال 94 به کجا خواهد رفت؟ برخی هم نگران هستند چرا شاخص افت کرده و چه زمانی صعود خواهد کرد؟ وی ادامه داد: با نگاهی به قیمت واقعی ، مشخص می شود شاید بازار اشتباه نکرده و شاخص فعلی نسبت به سال 83 پایین تر بوده و فقط به دلیل روی کار آمدن دولت یازدهم ، تصورات عجیبی از شاخص وجود داشت که منجر به افزایش آن شد . اما باید دانست که چه اتفاقاتی این متغیر بورس را در سال های 94 و 95 متاثر خواهند کرد؟ سال 94 یکی از سخت ترین سال ها برای اقتصاد ایران وی افزود: سال 94 یکی از سخت ترین سال ها برای اقتصاد ایران خواهد بود و نرخ رشد هم نمی تواند مناسب باشد و به سمت صفر و منفی میل خواهد کرد. این درحالی است که بازار بر روی سهام بانک قیمت گذاری مناسبی کرده و برای رشد اقتصادی در سال 94 امیدی به بانک ها نیست. بورس فقط متاثر از آثار انتظاری حرکت خواهد کرد دبیرکل سابق سازمان بورس قدیم با بیان اینکه سال 94 نمی تواند باعث شکل گیری اتفاقات مثبت باشد، خاطر نشان کرد: در این شرایط بورس باید به طور فوری به فکر استفاده از ظرفیت خالی بخش ساختمان و افزایش تقاضا از طریق توسعه بازار بدهی و سهام خزانه و ... باشد. این درحالی است که آثار واقعی توافق به سال 94 نمی رسد و بورس فقط متاثر از آثار انتظاری حرکت خواهد کرد و به آینده خوش بین خواهد بود. علت اصلی رکود کنونی بازار سهام / صنایع برنده عبده تبریزی علت اصلی رکود کنونی بازار سهام را کمبود نقدینگی و خروج تفکرات سفته بازانه دانست و گفت: در حالی برای پس اندازهای مردمی هیچ بازاری بهتر از بازارهای پول و سرمایه نیست که قیمت سهام ارزان بوده و حبابی قیمتی هم مطرح نیست اما بورس مجبور به طی دوره های میان و بلند و توسعه بازار بدهی است . بنابراین سال 94 سال اصلاحات بورس و توسعه صندوق ها و تامین مالی از طریق بازار بدهی است. وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه با فرض انجام توافق، کدام صنایع بورسی برنده خواهند شد؟ توضیح داد: صنایع گاز، پتروشیمی و تا حدودی خودرو که بیشترین ضربه از تحریم ها خورده اند. اما مهمتر از آن مسئله تغییرات بازار و شرکای خارجی است. آینده نرخ ارز و بازارهای رقیب بورس عبده تبریزی درباره آینده نرخ ارز هم گفت: بعد از توافق، ارز به سرعت تک نرخی می شود اما کاهش نمی یابد. حتی ممکن است افزایش یابد. چون کاهش ارز به نفع اقتصاد نیست. وی در مورد وضعیت بازارهای رقیب بورس هم گفت: اصولا" بازار سرمایه نباید رقیبی داشته باشد و همه ما علاقمندیم که سرمایه ها به سمت دارایی های فیزیکی حرکت نکنند. پس اندازهای مردمی هم به جز بازاهای پول و سرمایه گزینه سرمایه گذاری دیگری ندارند.