سرمایه در گردش؛ مشکل اول تولید

در یک نظرسنجی از صنعتگران از آنها خواسته شد در این باره دیدگاه‌های خود را بیان کنند. اکثریت پاسخ‌دهندگان ناتوانی صنعت و تولید در تامین سرمایه در گردش را در صدر مشکلات خود برشمردند. چگونگی بهبود سرمایه در گردش بنگاه‌ها موضوعی بود که روز گذشته در اتاق بازرگانی با حضور حامد قدوسی، اقتصاددان جوان ایرانی و استاد موسسه فناوری استیونس امریکا و گروهی از صنعتگران قدیمی ایران بررسی شد. محمد مروج‌حسینی رییس انجمن صنایع نساجی ایران، محمدرضا نجفی‌منش از اعضای هیات‌مدیره انجمن قطعه‌سازان خودرو، سیدحسین سلیمی رییس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی، شاهرخ ظهیری رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق ایران و گروه دیگری از اعضای هیات نمایندگان و علاقه‌مندان به مسایل بانکی و پولی شاهد گفت‌وگوی مفیدی درباره این موضوع بودند. حامد قدوسی در شروع سخنانش گفت: 2سال است که یک پرسش در ذهن دارم و شمار قابل توجهی از اقتصاددانان دیگر نیز در پی بررسی این موضوع هستند که چرا نوآوری مالی در ایران رخ نمی‌دهد. چرا بانک‌های ایرانی و چرا نهادهای بازار سرمایه از ابزارهای نوین مالی که در دنیای امروز به‌کار گرفته می‌شود در ایران رواج نمی‌یابد. تا زمانی که این ابزارهای تازه به کار گرفته نشود، نمی‌توان امیدوار بود که مسایل مالی ازجمله تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها به این زودی برطرف شود. قدوسی ادامه داد: درباره تعریف سرمایه در گردش رویکردهای متفاوت وجود دارد. رویکردهایی که در ایران مورد توجه قرار دارد نتیجه‌اش این است که بنگاه‌ها برای تامین سرمایه در گردش به منابع بانکی علاقه‌مند می‌شوند و برای اخذ آن اصرار دارند زیرا منابع بانکی ارزان است. از طرف دیگر بانک‌های ایرانی نیز گرفتاری‌های بی‌شماری ازجمله مطالبات معوقه و دستوری بودن نرخ سود دارند و نمی‌توانند به تقاضای همه متقاضیان پاسخ دهند و به مشکل برمی‌خوریم. وی ادامه داد: بانک‌های ایرانی باید در وضعی قرار گیرند که بتوانند ریسک‌های خود را در بازارهایی بیمه کرده یا بفروشند تا خیالشان آسوده باشد و وام‌های بیشتری را پرداخت کنند و به این ترتیب جریان سرمایه در گردش از شرایط فعلی بیرون آید. یک راه دیگر این است که بنگاه‌ها صورت‌های مالی شفاف ارایه کنند و معلوم شود که سرمایه آنها چگونه باید تامین و مصرف شود. رییس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی ایران در این نشست یادآور شد که بنگاه‌های ایرانی در سال‌های اخیر علاوه بر اینکه با جهش نرخ تبدیل ارز به ریال مواجه بودند در تامین مواد اولیه نیز با دردسرهای بزرگ مواجه شدند همچنین مالیات بر ارزش‌افزوده نیز منجر به نیاز بیشتر برای نقدینگی شده است. وی افزود: شماری از بنگاه‌های ایرانی هستند که سود قابل توجهی دارند اما دفترهای رسمی‌شان با دفاتر مخصوص برای خودشان مغایرت دارد. محمدرضا نجفی‌منش نیز اشاره کرد که درحال حاضر برای دریافت اعتبارات، وثیقه‌های زیاد می‌خواهند و این کار را برای بنگاه‌ها سخت کرده است. درحال حاضر بانک‌ها برای تامین سرمایه در گردش هم مشکلاتی دارند و این علاوه بر مسایل و مشکلات عمده‌یی است که کمبودهای سرمایه‌گذاری بلندمدت برای تولید درست کرده است. سیدحسین سلیمی در اظهارنظر دیگری گفت: یکی از پدیده‌های دردسرساز در بازار مالی ایران وجود «چک» است که افراد با آن خلق پول می‌کنند. دیده شده که یک چک تا 20دست می‌چرخد و نفر بیست و یکم آن را نقد می‌کند. یکی از حاضران در این نشست نیز گفت، نباید بخش تولید و صنعت را بد معرفی کنیم. وقتی بخش عمده‌یی از فعالیت‌ها مالیات نمی‌دهند و صنعتگران با شفافیت عمل می‌کنند، برخی ناگزیر می‌شوند شرایط را ناصاف کنند.