اقتصادآنلاین/گروه تولید و تجارت:
اندازه و ارزش صادرات در کنار کیفیت و ترکیب کالاهای صادراتی از شاخص‌های قابل اعتنا برای اندازه‌گیری توسعه کشورها شده است. ترکیه و کره جنوبی به مثابه دو کشور بااهمیت در محقق کردن صادرات، اکنون در کانون توجه قرار دارند و مدل مناسبی برای توسعه اقتصادی شده‌اند. ایران اما به دلیل داشتن منابع غنی نفت و کسب درآمد قابل توجه از صادرات این محصول، نوعی عقب‌افتادگی تاریخی در توسعه صادرات را تجربه کرده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، کاهش اندازه تجارت خارجی در هر دو عنصر واردات و صادرات در بهار امسال نسبت به بهار 1390 از نکات قابل توجه گزارش سه ماه اول سال 1391 گمرک است. در 3 ماه نخست سال‌جاری صادرات و واردات ایران هریک 10 و 9 درصد کاهش یافتند تازه‌ترین آمارها از تجارت خارجی کشور حکایت از تداوم کاهش در دادوستد ایران با جهان دارد. بر اساس جزئیات وضعیت صادرات و واردات کشور که روز گذشته از سوی گمرک منتشر شد، میزان ارزش کالاهای صادراتی و وارداتی در 3 ماه نخست سال 91 نسبت به همین مدت در سال گذشته با افت مواجه شده است. به این ترتیب این سومین ماه پیاپی است که آمار تجارت خارجی کشور در سراشیبی به سر می برد. به طور کلی طی بهار سال 91 حدود 9 میلیارد دلار کالاهای غیرنفتی البته با احتساب میعانات گازی و پتروشیمی صادر و بیش از 12 میلیارد دلار کالا وارد شد. گزارش گمرک حاکی از این است: میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی، بدون احتساب میعانات گازی طی سه ماه نخست سال 1391، به مقدار 15 هزار و 701 تن و به ارزش 6میلیارد و 766 میلیون دلار بوده است که نسبت به سال قبل، از نظر وزن 14/4 درصد و از نظر ارزش دلاری 99/9 درصد
کاهش داشته است. همچنین سهم محصولات پتروشیمی از کل ارزش دلاری صادرات غیرنفتی (بدون احتساب میعانات گازی)، 34 درصد بوده است. صادرات قطعی با احتساب میعانات گازی نیز طی سه ماه نخست سال 1391، 8 میلیارد و 945میلیون دلار بوده که کاهش 76/9 درصدی در وزن و کاهش 94/16 درصدی در ارزش دلاری را تجربه کرده است. واردات کشور، طی سه ماه نخست سال 1391، به میزان 9 هزار و 275 تن، به ارزش 12میلیارد و 543 میلیون دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن، از نظر وزن 13 درصد افزایش و از نظر ارزش 79/8 درصد کاهش داشته است. در این میان 10 قلم کالای عمده صادراتی کشور طی بهار 91 بیشتر شامل میعانات گازی و پتروشیمی بوده است. کود اوره، پلی‌اتیلن، بوتان مایع شده، سیمان، متانول، سنگ آهن، پروپان مایع شده، کاتود 20 پلی‌اتیلن از جمله این 10 ردیف تعرفه‌ای بودهاند که در کل6 میلیارد و 766 میلیون دلار از کل صادرات را به خود اختصاص دادند.10 قلم عمده وارداتی در بهار 91 نیز شامل محصولات آهن و فولاد، قند و شکر، دارو، ماشین‌آلات، گندم سخت، شمش آهن و فولاد، دانه ذرت، کنجاله و برنج بوده است که در کل 12 میلیارد و 543 میلیون دلار ارز مصرف کردند.
البته رییس کل گمرک کشور در توضیح دلایل کاهش تجارت خارجی ایران با جهان در بهار 91 می‌گوید: این روند طبیعی است و هر سال در ماه‌های ابتدایی فضای دادوستد اندکی با کندی روبه‌رو است. به گفته عباس معمارنژاد این وضعیت چندان تفاوتی با سال‌های گذشته ندارد و پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده با فعال‌تر شدن معاملات جهانی میزان صادرات و واردات کشور نیز افزایش یابد. این اظهارات رییس‌کل گمرک در حالی است که براساس هدف‌گذاری‌ها، قرار است تا پایان امسال، 75 میلیارد دلار کالا صادر شود. کاهش میزان صادرات و واردات در حالی است که طی یک سال گذشته چالش‌هایی در روابط تجارت خارجی کشور به ویژه با شرکای مهم به وجود آمده است. این دست‌اندازها که از زمستان 90 با امارات متحده عربی آغاز شد، در ادامه به ترکیه، عراق و کره‌جنوبی رسید و دست کم باعث ایجاد وقفه در روند صادرات و واردات میان ایران با این کشورها شد. شرکای بزرگ صادراتی به هر حال طی سه ماه نخست سال 1391، بیش از 65/95 درصد از ارزش کل صادرات کشور مربوط به دو قاره آسیا و اروپا بوده است. سهم سه قاره دیگر از صادرات کشور، تنها 25/4 درصد است. طی سه ماه نخست سال 1391، پنج
کشور عمده خریداران کالاهای صادراتی شامل عراق، چین، امارات، افغانستان و هند بودهاند. این پنج کشور در مجموع در حدود 62/74 درصد از وزن و 11/64 درصد از ارزش صادرات کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند. طی سه ماه نخست سال 1390، رتبه‌های یک تا پنج متعلق به چین، امارات متحده عربی، عراق، هند، افغانستان، بوده است. عمده شرکای بزرگ وارداتی همچنین در این مدت، بیش از 45/97 درصد از ارزش کل واردات کشور مربوط به دو قاره آسیا و اروپا بوده است. سهم سه قاره دیگر از واردات 543/12 میلیارد دلاری کشور، تنها 55/2 درصد است. عمده کشورهای صادرکننده کالا به ایران نیز شامل امارات، چین، ترکیه، کره، آلمان بودهاند که از مجموع 12 میلیارد دلار کل واردات کشور 7 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده‌اند. تراز بازرگانی خارجی به این ترتیب، مقایسه میزان واردات و صادرات کشور نشان می‌دهد که در بهار 91 تراز بازرگانی کشور منفی بوده است. براساس نتایج حاصل از آمار گمرک ایران، ارزش صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی، بدون احتساب میعانات گازی، طی سه ماهه نخست سال 1391، حدود 7 میلیارد دلار و ارزش کل واردات نیز در این مدت، نزدیک به
5/12میلیارد دلار بوده است که با مقایسه این ارقام، تراز بازرگانی خارجی ایران طی سه ماهه نخست سال 1391 با کسری بیش‌از 5 میلیارد دلار مواجه بوده است. در این مدت واردات 96/64 درصد از ارزش کل مبادلات خارجی کشور را به خود اختصاص داده است. این نسبت در مدت مشابه سال قبل 65/64 درصد بوده است. در این مدت، تراز بازرگانی خارجی کشور (بدون احتساب نفت، گاز و خدمات) با 84 کشور دنیا، منفی و با 83 کشور دیگر مثبت بوده است. .jpg)
