به گزارش اقتصاد آنلاین، طبق آخرین آمار بیکاری که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده، میانگین سالانه نرخ بیکاری در سال 1390 طی روندی نزولی از 13.5 درصد در زمستان 1389 به 12.3 درصد در زمستان 1390 کاهش یافته است. در عین حال برخی مسولین کاهش بیش از 1 درصدی نرخ بیکاری را به عنوان شاهدی برای تأیید ایجاد تع داد قابل توجهی شغل در اقتصاد کشور در سال 1390 مطرح نمودند. در همین رابطه، در آخرین موضع گیری ها، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با از ایجاد 1 میلیون و 600 هزار فرصت شغلی در سال گذشته خبر داد. در همین رابطه، عطار دیان نماینده کارفرمایان در شورای عالی اشتغال گفت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آخرین جلسه شورای عالی اشتغال از ایجاد 2.1 شغل در سال 90 تا دهم اسفند خبر داد که البته بعید به نظر می‌رسد و این در حالی است که شاهد از بین رفتن بسیاری از کارگاه‌های کوچک و اشتغال موجود است که باید این موضوع را نیز لحاظ کرد.
اکنون سوال این است که آیا کاهش نرخ بیکاری در سال 1390، بیانگر حرکت در مسیر دستیابی به اهداف بلندپروازانه ایجاد اشتغال بوده است؟ پاسخ منفی است. بررسی بیشتر گزارش بیکاری مرکز آمار ایران بیانگر این امر است که عملکرد ایجاد اشتغال در سال 1390 با اهداف ایجاد اشتغال فاصله بسیار بزرگی دارد. عملکرد اشتغال از سال 1386 در نمودار نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه میشود روند افزایش اشتغال از سال 1386 تاکنون متوقف شده و میزان اشتغال در سطوح 20 تا 21 میلیون شغل در نوسان بوده است. در سال 1390 نیز اگرچه میانگین سالانه اشتغال در فصل بهار اندکی افزایش یافته است، اما پس از آن در فصول تابستان، پاییز و زمستان با کاهش مواجه شده به نحوی که در زمستان 1390 میانگین سالانه اشتغال حتی کمتر از اشتغال در زمستان 1389 بوده که بیانگر این امر است که در این دوره یک ساله نه تنها شغل جدیدی در اقتصاد کشور ایجاد نشده است، بلکه حدود 150 هزار شغل نیز از دست رفته است. بنابراین آمار اشتغال و بیکاری در سال 1390 بیانگر این امر است که با وجود کاهش نرخ بیکاری، اقتصاد ایران نه تنها نتوانسته به اهداف بلندپروازانه ایجاد اشتغال دست یابد، بلکه ناکامی بزرگی در اشتغالزایی تجربه نموده است.
کاهش نرخ بیکاری به 12.3 درصد در سال 1390 در حالی که اقتصاد کشور در ایجاد اشتغال ناموفق بوده است، این معما را به ذهن متبادر میسازد که اگر اشتغال افزایش نیافته است، چه عاملی موجبات کاهش نرخ بیکاری را فراهم آورده است؟ پاسخ این معما را باید در برآورد میزان جمعیت فعال کشور یافت. میزان بیکاری برابر با مابهالتفاوت جمعیت فعال و میزان اشتغال است. بنابراین کاهش جمعیت فعال یا افزایش اشتغال موجبات کاهش میزان بیکاری و درنتیجه کاهش نرخ بیکاری را فراهم خواهد آورد. در شرایطی که میزان اشتغال کشور طی سال 1390 افزایش نیافته است، قطعاً تنها عامل کاهش نرخ بیکاری در سال 1390، کاهش در برآورد جمعیت فعال بوده است. برآورد جمعیت فعال نیز خود تابعی از جمعیت بالای 10 سال و برآورد نرخ مشارکت نیروی کار است. کاهش نرخ مشارکت، از طریق کاهش جمعیت فعال به کاهش نرخ بیکاری خواهد انجامید. روند میانگین سالانه نرخ مشارکت نیروی کار نشان می دهد، میانگین سالانه نرخ مشارکت نیروی کار در زمستان 1390، به پایینترین سطوح خود از سال 1386 تا کنون یعنی 36.9 درصد رسیده است.
در واقع همین کاهش در برآورد نرخ مشارکت نیروی کار در سال 1390، عامل اصلی کاهش نرخ بیکاری در این سال بوده است. اساساً بررسیهای دقیقتر نشان میدهد که طی سالهای اخیر تغییرات نرخ مشارکت نیروی کار نسبت به تغییرات اشتغال عامل مسلط در تعیین نرخ بیکاری بوده است. برای نمونه نرخ بیکاری در فصل پاییز 1390، با نرخ مشارکت نیروی کار 35.7 درصد، برابر 11.8 درصد و جمعیت بیکاران برابر 2680000 نفر ثبت شده است، در حالی که اگر نرخ مشارکت 37.9 درصدی مربوط به پاییز 1389 را در نظر بگیریم، نرخ بیکاری پاییز 1390 رقم 16.9 درصد و جمعیت بیکاران رقم 4150000 نفر را ثبت خواهند کرد. در واقع کاهش 2.2 درصدی در برآورد نرخ مشارکت نیروی کار در پاییز 1390 نسبت به پاییز 1389 و در نتیجه کاهش جمعیت فعال کشور، موجب شده است نرخ بیکاری به میزان 5.1 درصد کمتر برآورد شود. کاهش جمعیت فعال در سال 1390، در حالی است که انتظار میرفت با توجه به ورود جوانان به خیل متقاضیان کار، جمعیت فعال کشور با افزایش مواجه گردد. مجموعه مباحث مطروحه این نتیجه را به دست میدهد که با وجود کاهش نرخ بیکاری، اقتصاد ایران در ایجاد اشتغال در سال 1390 با ناکامی مواجه بوده است.
.jpg)
