اقتصادآنلاین/گروه عمومی:
بررسی نتایج استانی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 90، نشان از تفاوت شاخص‌های جمعیتی استان تهران با متوسط کشوری دارد؛ از جمله اینکه رشد جمعیت این استان در دوره پنج ساله 85 تا 90 معادل 44/1 درصد و 15/0 درصد بیش از متوسط کشوری (29/1) است که تا حدود زیادی تحت‌تاثیر مهاجرت است؛ چرا که به گفته معاون استاندار تهران، رشد طبیعی جمعیت در این استان حدود یک درصد است. با این حال بعد خانوار در میان پایتخت‌نشینان به 3/3 نفر رسیده است که از متوسط کشوری (55/3) کمتر است. آخرین تغییرات ترکیب جمعیتی پایتخت به گزارش دنیای اقتصاد، سرشماری عمومی نفوس و مسکن یکی از عمده‌ترین راهکارهای شناسایی و ارزیابی ویژگی‌های جمعیتی کشور است که نتایج آن امکان برنامه‌ریزی کلان، متناسب با تحولات جمعیتی و ساختاری را فراهم کرده و نیازهای آتی کشور در حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و ... را تبیین می‌سازد. آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن که سال گذشته در کشور اجرایی شد، دربرگیرنده آخرین وضعیت ترکیب جمعیتی و برخی از شاخص‌های اجتماعی بود که علاوه بر اهمیت ارزیابی ملی این برآوردهای آماری، نگاه تفکیکی و استانی به این داده‌ها نیز از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. این مساله در کلانشهری همچون تهران که همچنان بیشترین میزان جمعیت متمرکز کشور را در خود جای داده است، از ویژگی دوچندانی برخوردار است. براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 90، جمعیت کل کشور 75 میلیون و 149 هزار و 669 و جمعیت استان تهران برابر با 12 میلیون و 183 هزار و 391 نفر اعلام شد. استان تهران دارای 14 شهرستان است که بعد از شهرستان تهران با بیش از هشت میلیون نفر جمعیت، پر جمعیت‌ترین شهرستان ورامین با 526 هزار و 294 نفر است. اسلامشهر با 485 هزار و 688 نفر در رتبه سوم به لحاظ جمعیتی قرار دارد. نسبت جنسیتی تقریبا برابر برای زنان و مردان پایتخت بر مبنای نتایج سرشماری سال گذشته، شاخص نسبت جنسیتی (که نشان می‌دهد به ازای هر صد نفر زن چند نفر مرد وجود دارد) نشان می‌دهد این شاخص در استان تهران از رقم 106 در سال 85 به رقم 102 در سال 90 کاهش یافته است. از کل جمعیت استان تهران بیش از 6 میلیون و 130 هزار نفر را مردان و بیش از 6 میلیون نفر را زنان تشکیل میدهند. نسبت جنسیتی در سال 90 برای نقاط شهری 6/100 و برای نقاط روستایی استان تهران 7/114 بوده است. معاون برنامه‌ریزی استاندار تهران در گفت‌وگو با «ایسنا»، در این خصوص مطرح کرده که؛ «به نظر می‌رسد یکی از علل کاهش شاخص نسبت جنسیتی در استان کم شدن میزان خالص مهاجرت وارده به آن است؛ چراکه در میان مهاجران همواره نسبت جنسیتی بالاتر از نسبت جنسیتی ساکنان یک منطقه است.» روند رو به کاهش رشد جمعیت استان تهران از کل جمعیت استان تهران، 11 میلیون و 305 هزار و 832 نفر در مناطق شهری و 887 هزارو 437 نفر نیز در نقاط روستایی زندگی می‌کنند که براین اساس، رشد جمعیت در مناطق شهری این استان 65/1 درصد و در مناطق روستایی منهای 1/1 است. در حالی که طبق برآوردهای آماری صورت گرفته، درصد متوسط رشد سالانه جمعیت کل کشور در طول پنج سال (90ـ1385) برابر با 29/1 درصد بوده، این رقم در استان تهران 44/1 درصد بوده که نسبت به دوره سرشماری قبلی با کاهش ملموسی همراه بوده؛ چرا که این رقم در خلال سالهای 85ـ1375 در استان تهران برابر با 39/2 درصد بوده است. بر اساس نتایج سرشماری سال 90 استان‌های بوشهر با 11/3 و البرز 04/3 درصد بالاترین رشد جمعیت را در بین استان‌های کشور داشتند؛ ضمن آنکه رشد جمعیت استان البرز خود متاثر از رشد جمعیت استان تهران بود؛ زیرا شهرستان کرج به علت مجاورت با شهرستان تهران سرریز جمعیت آن را به خود جذب کرده است و رشد جمعیت استان بوشهر معلول مهاجرت نیروی کار از سایر استان‌ها به منظور اشتغال به کار در پروژه‌های پارس جنوبی است. کمترین رشد جمعیت در این دوره نیز مربوط به استان اردبیل با 33/0 درصد است. شاخص جمعیت در سه گروه سنی نعمت‌الله ترکی، معاون برنامه‌ریزی استاندار تهران به تشریح شاخص جمعیت در سه گروه عمده سنی 14-0، 64-15 و 65 ساله و بیشتر پرداخت و اظهار کرد: در سال 90 جمعیت 14-0 ساله 9/19 درصد، جمعیت 64-15 ساله 9/73 درصد و جمعیت بیشتر از 65 سال 2/6 درصد از کل جمعیت استان تهران را تشکیل میدهند؛ در حالی که این شاخص در سال 85 برای سه گروه سنی مذکور به ترتیب 2/21 و 7/73 و 1/5 درصد بوده است. بنابراین مقایسه این ارقام نشان می‌دهد که جمعیت سالمند استان افزایش، جمعیت کم سال (کمتر از 14) کاهش یافته و جمعیت میانی (64-15) تفاوت چندانی نکرده است. به گفته ترکی، این ارقام برای سال 90 کشور به ترتیب حدود 23 و 71 و 6 بوده است که نشان می‌دهد سهم جمعیت 9/19 درصدی زیر چهارده سال استان از کل جمعیت آن بسیار کمتر از سهم 4/23 درصدی کشور و سهم 6/1 درصدی سالمندان (بالای 64 سال) از کل جمعیت استان تهران بیشتر از سهم 7/5 درصدی کشور است و جمعیت 15 تا 64 ساله کشور نیز به طور نسبی کمتر از استان تهران است. کاهش مهاجرپذیری پایتخت تهران به لحاظ موقعیت اقتصادی یکی از مهاجرپذیرترین استان‌های کشور محسوب می‌شود؛ هر چند که میزان مهاجرت‌پذیری تهران نسبت به سالهای قبل کاهش یافته است. با توجه به اینکه تغییرات رشد طبیعی جمعیت اندک است، کاهش قابل ملاحظه رشد جمعیت طی دو دوره سرشماری نشان می‌دهد که میزان مهاجرت وارده به استان تهران در دوره 90-85 کاهش قابل‌ملاحظه‌ای نسبت به دوره 85-75 داشته است. بر مبنای این امر با توجه به سهم بالای جمعیت شهرستان تهران از کل جمعیت استان و رشد کمتر جمعیت شهرستان تهران نسبت به سایر نقاط استان، سهم عمده کاهش رشد جمعیت استان تهران مربوط به کاهش رشد جمعیت این شهرستان است و با وجود کاهش مهاجرت، استان تهران کماکان مهاجر پذیر بوده. تراکم جمعیت تهران، 20 برابر کشور تراکم جمعیت در استان تهران نیز 890 نفر است که حدود 20 برابر تراکم جمعیت در کل کشور(46 نفر در هر کیلومتر مربع) است. سهم مساحتی استان تهران برابر با 8/0 درصد و سهم جمعیتی آن نیز 2/16 درصد است. گزارش‌های استخراج شده از آمار سرشماری سال 90 نشان می‌دهد که از سه میلیون و 733 هزار و 190 خانوار بیش از سه میلیون و 400 هزار خانوار در مناطق شهری این استان زندگی می‌کنند که از این میان خانوارهای یک، دو، سه و چهار نفره استان تهران از کل کشور بیشتر و خانوارهای پنج نفره و بیشتر بیش از شش درصد کمتر از کل کشور است. ضریب نفوذ اینترنت یکی دیگر از شاخص‌هایی که در جریان بررسی آمار نفوس و مسکن مورد ارزیابی قرار گرفته است، میزان نفوذ اینترنت در سطح کشور و در میان افراد جامعه است. برای ارزیابی این شاخص، درصد افرادی که در 12 ماه قبل از سرشماری حداقل یک بار از اینترنت استفاده کردند، به مجموع افراد در همان گروه سنی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. براین اساس از تعداد 11 میلیون و 221 هزار و 810 نفر کاربر اینترنت در کل کشور، تعداد 2 میلیون و 783 هزار و 595 نفر کاربر مربوط به استان تهران بوده‌اند. ضریب نفوذ اینترنت در استان تهران و در میان افراد شش سال و بالاتر برابر با 9/24 درصد، افراد 10 سال و بالاتر 26 درصد و در میان افراد 15 تا 24 سال برابر با 9/40 درصد بوده است. این داده‌های آماری بر درصد توزیع واحدهای خالی مسکونی در کشور نیز اشاره دارد. طبق آخرین سرشماری، تعداد یک میلیون و 663 هزار و 412 واحد خالی مسکونی در کشور وجود دارد که تهران با برخورداری از سهم 7/19 درصدی، تعداد 327 هزار و 163 واحد خالی مسکونی را در دل خود جای داده است.
