متن کامل مصاحبه سید رضا سجادی، سفیر ایران در روسیه با خبرگزاری بلومبرگ به گزارش ایسنا، بدین شرح است:
سوال : در ملاقات آتی بغداد اهداف اصلی ایران چیست؟
پاسخ: در نشست اخیر استامبول چارچوبهایی برای ادامه مذاکرات تعیین شد؛ به نظر من این چارچوبها، چارچوبهای منطقی بودهاند که از ابتدای طرح موضوع هستهیی ایران، ایران به دنبال آنها بوده است. دو طرف نمایندگان خودشان را معرفی کردند تا در طول یک ماه آینده در مورد دستور مذاکره در بغداد به بحث و تبادل نظر بپردازند. در واقع تبادل نظر این دو نفر دستور کار مذاکرات آینده را رقم خواهد زد و تبعا این مذاکرات ادامه خواهد یافت. البته مواضع ما از ابتدا ثابت و شفاف بوده است. ما به دنبال این بودیم که در مساله هستهیی با ایران برخوردی با استاندار دوگانه نشود و ما آماده بودیم که نگرانی های 1+5 را مرتفع کنیم و به نظر من با باز گذاشتن دست آژانس در انجام بازرسیها از ایران، در این زمینه وظایف خود را انجام دادهایم. امیدواریم با برخوردهای منطقی طرف مقابل و برداشتن تحریمها، هرچه زودتر به یک جمعبندی و نتیجهگیری کلی برسیم.
سوال: در ارتباط با رفع تحریمها من می خواستم که نظر طرف ایرانی را در مورد اظهار نظر معاون وزیر امور خارجه روسیه، ریابکوف را بدانم. وی مطرح کرده بود که تحریمها میتوانند برداشته شوند به شرطی که ایران به ساخت سانتریفوژ ادامه ندهد. آیا این گزینه میتواند مورد توجه طرف ایرانی قرار بگیرد؟
پاسخ : چنین قانونی و چنین شرطی نه در ان پی تی وجود دارد و نه در مقررات آژانس. در ان پی تی و مقررات آژانس پیش بینی شده است که نظارتهایی وجود داشته باشد تا یک فعالیت از مسیرهای صلح آمیز خارج نشود. بنابراین نکتهای که وی گفتهاند باید بحث شود و ببینیم علت چنین برداشتی چیست و آیا این به معنای سلب بخشی از حقوق ما نیست؟
سوال: روسیه سال گذشته طرح حل "گام به گام" برنامه اتمی ایران را مطرح کرده بود و الآن میبینیم که عملا این طرح اجرا میشود. میخواهم بدانم که آیا ایران از این طرح حمایت میکند یا خیر؟
پاسخ: همان موقع این مطلب مطرح شد، وزیر خارجه ما سفری به روسیه داشت و طرح را تحویل گرفت و ما با نگاه مثبت با این طرح برخورد کردیم. در حالی که غرب از ابتدا با نگاه منفی به این طرح برخورد کرد، معاون شورای امنیت ما دو بار به مسکو آمد و در مورد جزییات این طرح با طرف روس به مذاکره پرداخت. نظر شخصی من این است که غرب تمایل نداشت که مساله پرونده هستهیی ایران با ابتکار روسیه به نتیجه برسد. به همین دلیل هم در مذاکراتی که در پایتختهای مختلف با سفیران ما داشتند نظرات منفی خود راجع به این طرح را مطرح میکردند. اما به نظر من صرف ایده گام به گام توانست هم نظر مثبت ما را جلب کند و هم طرف غربی را متقاعد کند که این بهعنوان یکی از توافقات استانبول باشد. میدانید که یکی از اصولی که در استانبول توافق شد این بود که به ازای هر گامی که طرف ایرانی بر میدارد، 1+5 هم گام مثبتی رو در جهت رفع تحریمها بردارد. بنابراین گرچه طرح لاوروف عینا اجرا نشد، ایده «گام به گام » توسط وی مطرح شد و جا افتاد.
سوال: ریابکوف در مصاحبهای که با آژانس خبری ما داشت به کشورهای غربی پیشنهاد کرد که لااقل برای قدم اول از تحریم نفت ایران که قرار بود از اول جولای و یا ژوییه به اجرا گذاشته شود، خودداری کنند. سوال من اینجاست که به نظر شما اگر اروپا این طرح را نپذیرد، این میتواند تاثیر منفی بر روند مذاکرات داشته باشد؟
پاسخ : عملا بحث تحریم نفت ایران به اروپا به شکست انجامیده است. مثلا یکی از کشورهای اروپایی که نفت ما را میگیرد، در واقع دارد هزینه طرحهایی که در گذشته در ایران انجام داده است را توسط نفت دریافت میکند. حالا اگر این کشور دوست دارد که پروژه رایگان برای ایران انجام دهد و نفت نگیرد، این خواست خودش است. چون این قراردادی است که از قبل به امضا رسیده و اگر نفت نگیرد یعنی پول پروژهاش را نمیتواند بگیرد. بعد هم تولید نفت در دنیا دارای یک ظرفیتی است؛ بازی با نفت میتواند اثرات منفی بزرگی را بر اقتصاد اروپا داشته باشد و در نتیجه من فکر میکنم خود اروپا هم اگر خوب فکر بکند، سعی میکند تا این تهدیدی را که کرده است، خرده خرده منتفی کند. این تهدیدی با تفنگ خالی بوده است. من یک مطلب را هم اضافه کنم: من اگر به جای ریابکوف بودم پیشنهاد دیگری میکردم. من میگفتم که تحریمهای فرا قطعنامهیی که یک رفتار یکجانبهگرایانه غرب بوده را لغو کنند. چون شما یادتان میآید بعد از این که قطعنامه 1929 تصویب شد، اروپا و امریکا آمدند و خارج از توافقات سازمان ملل تحریمهایی را اعمال کردند که این یک بیاحترامی به روسیه و چین و سایر اعضای شورای امنیت بود.
سوال: حالا اگر اروپا این تحریمها را لغو نکند، آیا این مساله به ادامه روند این مذاکرات لطمهای وارد خواهد کرد؟
پاسخ : قطعا این نشان میدهد که آنها در حل موضوع جدی نیستند. چون نمیشود شما از یک طرف ادعای مذاکره دیپلماتیک را بکنید و از طرف دیگر بروید و تحریم بکنید! پس دیگر مذاکره چه معنایی میتواند داشته باشد؟
سوال: همین چند روز پیش بود که اعلام شد که ایران آمادگی دارد تا بازرسان آژانس را به پارچین راه دهد تا از آنجا بازدید کنند؛ سوال این است که بازرسان آژانس در چه حجمی میتوانند از پارچین دیدن کنند؟
پاسخ : بازرسان آژانس یکبار در سال 2005 در دو مرحله از پارچین دیدن کردند و شما میدانید اگر مواد هستهیی در جایی استفاده شده باشد، تا سالها اثر آن باقی میماند. تستها هیچگونه اثری از استفاده از مواد رادیواکتیو در آنجا نشان نداده است و معاون البرادعی در آن زمان اعلام کرد که مساله پارچین دیگر به تاریخ پیوسته است. اخیرا که دوباره ناکارتس به همراه هیات آژانس به ایران سفر کرد، این سوال دوباره مطرح شد. ما گفتیم مشکلی نداریم به شرطی که پروتکل "حل مسائل حل نشده را" امضا کنید. یک پروتکلی تهیه شده بود تحت عنوان«حل موضوعاتی که تا بهحال حل نشده». اولین بند این پروتکل بازدید از پارچین بود. قبل از امضای پروتکل، بدون هماهنگی قبلی، هیات اعلام کرد که ما میخواهیم از پارچین بازدید کنیم. برای این که حسن نیت خود را نشان دهیم، پیشنهاد دیگری دادیم. در گزارش آخر آمانو به شورای حکام، گفته شده بود در شهر مریوان انفجار مشکوکی رخ داده، حاضریم برای شما از آنجا بازدیدی بگذاریم. به دستور آمانو هیات قبول نکرد تا به مریوان برود چون معلوم میشد گزارش وی واهی بوده است. آنها حاضر نشدند پیشنویسی را که خودشان مطرح کرده بودند، امضا کنند و به وین برگشتند و اعلام کردند تهران به ما اجازه بازدید از پارچین را نداده است. من قبلا هم گفتم رفتار این تیم مانند این بود که قبل از این که با فردی قرارداد امضا کنند، از وی بخواهند پیش پرداخت بپردازد. پیش پرداخت زمانی داده میشود که قراردادی به امضا برسد و در واقع ما داشتیم یک قدم مثبت برمیداشتیم. این بوده داستان پارچین.
سوال: اما الآن اینطور که من میفهمم این کارشناسان اجازه بازدید از پارچین را از ایران دریافت کردهاند؟
پاسخ : من گفتم زمانی که این پروتکل امضا شود، میتوانند بازدید کنند. چون ببینید گذشته ما با آژانس نشان میدهد که بعضی گامها را برداشتیم که خارج از تعهدات ما به آژانس بوده ولی بعدا به عنوان یک قدم از جانب ما برای اعتماد سازی تأیید نشده است. بنابراین ما میگوییم که تعهدات دو طرف معلوم شود و ما به مردم جهان نشان دهیم که ما داریم همکاری میکنیم. چون ما قدمها را برمیداریم، بعد رادیوها و تلویزیونها میروند و چیز دیگری اعلام میکنند. بعد هم رسانههای روسی از آنها نقل قول میکنند؛ بعد که ما میگوییم رسانههای روسی واقعیت را بیان نمیکنند، شما ناراحت می شوید.
سوال: آیا ایران آمادگی دارد که پروتکل الحاقی را در قبال یکسری قدمهای متقابل امضا کند؟
پاسخ : بله. احتمال دارد.
سوال: درخواست ایران از کشورهای 1+5 برای امضای این قرارداد چیست؟
پاسخ : اینها دیگر جزییات کارشناسی است که کارشناسان باید بررسی کنند. ببینید ما در یک مقطعی هم حتی این پروتکل الحاقی را کاملا بهصورت داوطلبانه اجرا کردیم. اما بعد برخوردهای غلط 1+5 را دیدیم و اجرای آن را متوقف کردیم. استراتژی 33 سال گذشته ایران این بوده است که ما بر اساس تعهدات بینالمللی، وظایفمان را انجام میدهیم، ولی حاضر نیستیم اجازه بدهیم به ما زورگویی کنند و به ما ظلمی بشود و یا استاندارد دوگانهای را به ما تحمیل کنند. ما اصلا انقلاب کردیم چون نمیتوانستیم حرف زور آمریکا را گوش کنیم.
سوال: در چند روز گذشته مطالبی در مورد نفوذ برخی ویروسها به صنایع نفتی ایران مطرح شده که صادرات و سیستمهای نفت ایران را مختل کرده بود. همین مطلب یکی دو سال قبل در مورد نیروگاه بوشهر مطرح شده بود. سوال این است که آیا این ویروسها صدمهای هم به صنایع نفتی ایران زده یا که خیر؟
پاسخ : خیر. این یک شایعه بوده. اصلا چنین چیزی نبوده است و صادرات نفت ما کاملا دارد به فعالیت طبیعی خود ادامه میدهد.
سوال: دیروز بعضی از خبرگزاریهای غربی گفته بودند که بهطور کلی بسیاری از تانکرهای انتقال نفت ایرانی که مملو از نفت هستند در خلیج فارس ماندهاند و خارج نمیشوند. آیا دلالت دارد بر این که ایران برای فروش نفت خود با مشکلی روبهرو شده است یا این که علت دیگری دارد؟
پاسخ: نه. ایران اکنون برای فروش نفت خود هیچ مشکلی ندارد.
سوال: من میخواستم نظر شما را در مورد شرایط داخلی آمریکا بپرسم و این که چقدر شما امکان توافق با مدیریت کنونی آمریکا را میبینید؟
پاسخ : ما از ابتدای انقلاب با وجود این که آمریکا ظلمهای زیادی را به ما کرده بوده، بهدنبال تنش و بحران در روابط با آمریکا نبودهایم. ما بعد از انقلاب امیدوار بودیم که در یک فضای آرام بتوانیم کشور خود را بسازیم و به پیش ببریم. متاسفانه از همان اول انقلاب دیدیم که آمریکا از گروههای تروریستی در ایران حمایت میکند، در مناطق مرزی ما و در برابر قومیتها و اقلیتهای قومی ما ایجاد تنش و توزیع اسلحه و مسائلی از این دست کرد. در خواست کردیم 8 میلیارد از پولهای ما که در بانکهای آمریکایی بوده را به ما بدهند، ولی این کار را نکردند و در 30 سال گذشته این پول را بلوکه کردند. بعد اعراب و صدام را تحریک کردند تا به ایران حمله کنند. ما هشت سال واقعا با دست خالی دفاع کردیم تا در نهایت عراق را از خاک کشورمان بیرون کردیم. آمریکاییها برای این که ما را تهدید کنند تا جنگ را تمام کنیم، هواپیمای مسافربری ما را با موشک زدند و بعد به فرمانده ناو آمریکایی که این کار را انجام داد، مدال شجاعت دادند. در طول این سی سال دهها گروه ضدانقلابی را حمایت مالی کردند، دهها کانال تلویزیونی را علیه ما ایجاد کردند و زمانی که در همه این زمینهها شکست خوردند شروع به جنگ رسانهیی با هدف مخدوش کردن وجهه ایران زدند. شما ببینید در بین کشورهای منطقه ما کشورهایی را داریم که در آنها یک انتخابات نبوده است و اصلا دموکراسی و حقوق زنان در آنها معنی ندارد، اما آنها ما را که هر سال حداقل یک انتخابات سراسری داریم به عنوان یک کشور غیردموکراتیک مطرح میکنند و میگویند ما حقوق بشر و حقوق زنان را رعایت نمیکنیم. آمریکا دارد از گروهکی در عراق دفاع میکند که پانزده هزار نفر را در ایران ترور کرده است. آنها رییسجمهور، نخست وزیر، چهار وزیر کابینه و بیست و هشت نماینده مجلس ما را در یک عملیات تروریستی کشته اند. این برخورد کشوری است که ادعای دفاع از دموکراسی و مبارزه با تروریسم را دارد. آمریکا در نزد ملت ما چه قبل و چه بعد از انقلاب یک پرونده عظیمی داشته است. خب توطئه نکند تا زمینه مذاکره فراهم شود. من به نظرم کسانی که در آمریکا حکومت میکنند، یا آدمهای تحصیل کردهای نیستند و یا سطح سواد پایینی دارند، چون نمیدانند ایران تاریخ 5 هزار ساله دارد و آمریکا سابقه 200 ساله دارد که با کشتن سرخپوستها و گرفتن زمینهای آنان ایجاد شده است. به همین دلیل کشوری که 5 هزار سال سابقه دارد میداند که چگونه عمل کند. آمریکا باید رفتار خودش را عوض کند. آمریکا باید توضیح دهد 10 هزار کیلومتر دورتر از کشورش، ناوهایش در خلیج فارس چکار میکنند؟ این است که ما با هیچ کس مشکلی نداریم و با آمریکا هم ما مشکلی نداشتیم. مشکل آنها هستند که میخواهند در سراسر دنیا ضوابط، خواستهها و اصولشان را تحمیل کنند. آنها اینکار را در مورد ایران نتوانستند و نخواهند توانست که بکنند.
سوال: به نظر شما امسال در این مذاکراتی که شما با 1+5 دارید فکر میکنید که موفقیت مشخصی به دست بیاید.
پاسخ : به نظر من استانبول موفقیت بزرگی برای ایران بوده است چون 3 اصلی را که 1+5 قبلا زیر بار پذیرشش نمیرفت، حالا پذیرفته است. اصل اول این که حق ایران را برای انجام فعالیت صلحآمیز هستهیی پذیرفتهاند. دوم ملاک مذاکره و قضاوت در مورد ایران را، ان پی تی قرار دادند، در حالی که قبلا کاملا فراتر از ان پی تی از ما توقع داشتند. و سوم این که تعاملات گام به گام باشد، در حالی که قبلا میگفتند ایران باید تمامی فعالیتهای خود را متوقف کند، بعدا ما ببینیم چکار باید کرد. این 3 دستاورد بزرگی بوده که ما بهدنبال آن بودیم.
سوال: من سوالم این است که آیا بحران مذاکرات را میتوانیم امسال از بین ببریم؛ یعنی بطور کلی زاویه تیز آن را؟
پاسخ : ما معتقدیم که این کاملا بستگی به کشورهای غربی دارد. این که ما در استانبول به این نتیجه دست یافتیم میتواند ناشی از دو چیز باشد: یا ناشی از این باشد که واقعا غرب به این نتیجه رسیده که با زبان زور با ایران گفتوگو نکند و ایران حاضر به پذیرش رفتار دوگانه نیست. که اگر این باشد، آینده مطلوب خواهد بود و در واقع میتوانیم انتظار داشته باشیم که مذاکرات روند خوبی خواهد داشت. و یا این که این توافقات و کوتاه آمدنهای غرب ناشی از انتخابات آمریکا و فرانسه است که میخواهند این موج بگذرد و ممکن است بعد از انتخابات دوباره شروع کنند به برخورد قبلی. من شخصا آرزو میکنم که همان مورد اول باشد. چون ما دلمان میخواهد که مشکل حل شود و آمادگی همیشگی ما برای برگزاری مذاکرات عادلانه دلیل از همین ارادهمان است.
سوال: میر بیزنس بانک از سال 2011، دهها بار سرمایه خودش را افزایش داده و الآن 36 میلیارد روبل سرمایه دارد و به زمره بانکهای بزرگ روسیه پیوسته است. آیا این مساله به دلیل تحریمهای بانکی ایران چنین وضعیتی پیدا کرده است؟
پاسخ : اولا این بانک سرمایهاش را 100 برابر نکرده است؛ این را منابع غربی به اشتباه گفتهاند. گرایش دولت ایران این است که همکاریهای اقتصادی خودش را با روسیه گسترش بدهد و فکر میکنم که این گرایش عملا دارد اجرایی میشود. یعنی در واقع اروپا و آمریکا با تحریم، فرصتهای اقتصادی خودشان را دارند از بین میبرند. البته یک نیتی را هم دارند از این تبلیغات که میخواهند لابیهای ضد ایران را در روسیه حساس کنند. در هر صورت ما دو کشور همسایه هستیم و ظرفیتهای اقتصادی بسیار بالایی برای همکاری داریم که تنها از گوشهای از آن داریم استفاده میکنیم.
سوال: اخیرا گفته شده است که یک میدان عظیم نفت سبک در استان خوزستان کشف شده است. آیا شما اطلاعات تکمیلی دارید در این زمینه؟
پاسخ : من در جریان جزییات نیستم ولی ایران جزو معدود کشورهایی است که دارای ظرفیتهای کشف نشده زیادی هست و همین الآن هم تخمین زده میشود که مجموع ذخایر هیروکربنی گاز و نفت ایران که شناخته شده هستند در مقایسه با سایر کشورها بیشترین است.