به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، لابی‌های زیادی انجام می‌شود و برای خریدن رای کشورهای ممتنع خرج‌های هنگفتی می‌کنند. در مورد تمام میزبانی‌های جام‌جهانی در طول تاریخ مناقشات زیادی شکل گرفته و همواره کشور میزبان به عدم رعایت اخلاق متهم شده اند. این مورد حتی در مورد کشوری مثل آلمان که کسی توقع فساد در آن را ندارد هم رخ داده و برای کسب میزبانی مبالغی به عنوان رشوه به نمایندگان برخی کشورها پرداخت کرده بودند. اما این میزبانی چه ره آوردی دارد که کشورها حاضرند برای به دست آوردن آن هر کاری انجام بدهند؟ سود حاصل از برگزاری این تورنمنت برای میزبانان چقدر است و آیا از منظر اقتصادی برگزاری جام‌جهانی به‌صرفه هست یا نه؟ در ادامه، همه این موارد را بررسی می‌کنیم.
دولت روسیه عنوان کرده برای تامین شرایط میزبانی و برگزاری بازی‌ها با بالاترین کیفیت ممکن، تاکنون چیزی حدود هفت میلیارد دلار خرج کرده است. این هزینه‌ها عمدتا برای زیرساخت‌ها و امکانات سخت‌ا‌فزاری برگزاری جام بوده است. سایت فیفا اعلام کرده که ١٢ استادیوم ورزشی در یازده شهر با ظرفیت ۵۵۰ هزار نفر در روسیه میزبان بازی‌ها هستند. ٢٧ هتل جدید، ١٣ بیمارستان و ١٢ ایستگاه برق برای برگزاری بهتر مسابقات ایجاد شده است و برای بازسازی یا ساخت ١٠ استادیوم ١٣ هزار نفر به کار گرفته شدند. برگزاری جام جهانی در روسیه ٢٠٠ هزار شغل ایجاد کرده است. با بالا رفتن قیمت کالاها به‌خاطر افزایش تقاضا، تولیدکنندگان و فروشندگان هم سود سرشاری نصیب‌شان می‌شود. صنایع دستی روسیه و تولیدکنندگان خرده هم حتی از این بازار بزرگ سهمی دارند و اوضاع‌شان در یک ماهه برگزاری بازی‌ها از این رو به‌آن رو خواهد شد. بخش مهمی از این خرج صرف زیرساخت‌ها شده و روس‌ها بعد از پایان رقابت‌ها هم می‌توانند از این ساخته‌ها استفاده کنند. پیش‌بینی می‌شود در طول برگزاری مسابقات، دومیلیارد و سیصد میلیون دلار توسط توریست‌ها وارد روسیه شود و رشد اقتصادی سرزمین تزارها یک تا دو درصد افزایش پیدا کند. همچنین استفاده از شیوه خرید با کارت اعتباری چهل درصد در این کشور بیشتر از قبل می‌شود. اینها درآمد و تاثیر مستقیم توریست‌ها برای روسیه در زمان برگزاری جام‌جهانی هستند. موسسه اقتصادی مککنزی می‌گوید سود نهایی روسیه از برگزاری جام‌جهانی بیش از ١٣میلیارد دلار خواهد بود. اما از طرفی دیگر برخی پیش‌بینی‌ها پا را از این هم فراتر می‌گذارند. طبق گزارشی جدید از آسوشیتدپرس درباره تاثیر اقتصادی مسابقات جام جهانی، رشد تولید ناخالص داخلی روسیه می‌تواند در یک بازه ١٠ ساله از ٢٠١٣ تا ٢٠٢٣ به ٢٦ تا ٣٠,٨ میلیارد دلار برسد. همچنین روسیه بعد از جام‌جهانی دچار تورمی دو تا سه درصدی خواهد شد.
این سود اقتصادی پر ریسک، تنها دلیل کشورها برای این تلاش بی‌وقفه نیست. بهره‌برداری‌های سیاسی یکی از دلایل توجیه‌کننده برای این همه تلاش است. به‌خصوص در مورد روسیه و قطر، استفاده سیاسی نسبت به بهره‌برداری اقتصادی از اولویت برخوردار است. در سال‌هایی که داعش در فرانسه در حین برگزاری دیدار تیم ملی این کشور با آلمان اقدام به بمب‌گذاری و گروگان‌گیری می‌کند، روسیه قبول می‌کند بیش از یک‌ونیم میلیون نفر بدون ویزا وارد کشورش شوند یک نمایش اقتدار برای پوتین است و جایگاه سیاسی او را به عنوان مرد اول جهان تثبیت می‌کند. در مورد قطر هم اوضاع مشخص است. این کشور می‌خواهد موجودیت خودش را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای تثبیت کند. برگزاری تورنمنتی مثل جام‌جهانی در یک کشور به‌این کوچکی سابقه نداشته و قطر با این کار یک رزمایش اقتدار بزرگ برگزار خواهد کرد. بخش بسیار مهمی از این جنگ سرد برای به دست آوردن میزبانی جام‌جهانی همین مسائل سیاسی است. نگاه مردم به کشوری که جام‌جهانی برگزار می‌کند به شکل دیگری است و سیاستمداران از محبوبیت فوتبال برای رسیدن به اهداف خودشان استفاده می‌کنند. یکی از دلایل اعتراضات چند هزار نفره در برزیل در خلال برگزاری جام‌جهانی همین مساله بود که معتقد بودند دولت در حال بهره‌برداری سیاسی از این بازی‌هاست و سیاستمداران می‌خواهند به‌واسطه فوتبال ضعف‌های خود در زمینه سیاست داخلی و اقتصاد را پوشش بدهند.
یکی از مسائل مهم اینجاست که روسیه و قطر در راه کسب میزبانی جام‌جهانی، کشورهایی مثل انگلستان و امریکا را شکست دادند. این دو کشور با توجه به‌زیرساخت‌هایی که در اختیار دارند می‌توانند بدون کوچک‌ترین هزینه‌ای میزبانی جام‌جهانی را عهده‌دار شوند. اما روسیه، قطب مخالف امریکا در جهان یکی از میزبانی‌ها را مال خود کرد و قطر کوچک هم موفق شد یکی دیگر از میزبانی‌ها را بگیرد. نتیجه این اتفاقات این شده که نیروهای اطلاعاتی امریکا و انگلیس به‌صورت جدی به‌موضوع فساد در فیفا ورود کردند و پلاتینی و بلاتر جایگاه‌شان را از دست دادند. اینها همه نشان‌دهنده یک جنگ پنهان در خفا برای جبران از دست دادن میزبانی توسط رقبا بود.
به‌موضوع اقتصاد بازمی‌گردیم. در این دوره از جام‌جهانی فیفا برای تیم قهرمان ٣٨میلیون دلار پاداش در نظر گرفته است. بیش از هر زمان دیگری تا امروز. در حقیقت فیفا برای این دوره از مسابقات ٤٠٠ میلیون دلار فقط برای جوایز کنار گذاشته است. فیفا برای برگزاری این مسابقات ٧٩١میلیون دلار به روسیه پاداش می‌دهد. پاداشی به‌مراتب بیشتر نسبت به‌دوره‌های گذشته که گسترش تجارت فوتبال را به‌ما یادآوری می‌کند. در جدول منتشرشده می‌توانید پاداش‌هایی که میزبان‌های مختلف از فیفا دریافت کرده‌اند را با هم مقایسه کنید.
برای اینکه بدانیم در روسیه چه اتفاقی رخ خواهد داد و چه‌مقدار پول جابه‌جا خواهد شد، باید نگاهی تاریخی به ماجرای درآمد کشورهای میزبان جام‌جهانی بیندازیم. گردش مالی فیفا و برزیل در جام‌جهانی به چیزی حدود ١٥میلیارد دلار رسید. آفریقای جنوبی به‌درآمدی حدود ٧میلیارد دلار دست پیدا کرد. اختلاف رقم معنادار بین برزیل و آفریقای جنوبی، به استقبال کم توریست‌ها در مسافرت به قاره آفریقا برمی‌گردد. هرچند که درآمدهای تلویزیونی و اسپانسرینگ فیفا در این دوره بیشتر از دوره پیشین شده بود، اما مساله عدم جذب توریست به میزانی که پیش‌بینی می‌شد کار آفریقایی‌ها را سخت کرد. جام‌جهانی آلمان از نظر اقتصادی موفق‌ترین جام تاریخ بوده است. آلمانی‌ها با هزینه‌هایی به‌مراتب پایین‌تر از کشورهایی مثل برزیل، روسیه، آفریقای جنوبی و کره- ژاپن موفق شدند درآمد فوق‌العاده ١٤میلیارد دلاری را ثبت کنند. این کشور زیرساخت‌های لازم برای برگزاری این مسابقات را داشت و هیچ استادیومی برای دولت آلمان تبدیل به «فیل سفید» نشد. در کشورهای روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی، تعدادی از ورزشگاه‌ها فقط برای جام‌جهانی ساخته شدند و در آینده هیچ استفاده خاصی از آنها نشد و نخواهد شد. ورزشگاه‌هایی با هزینه سرسام‌آور ساخت و نگه‌داری که نبود آنها در آلمان باعث شد سود خوبی نصیب ژرمن‌ها بشود. کره و ژاپن هم در این بین موفق شدند به یک سود مالی خوب برسند و فوتبال‌شان را هم متحول کردند. برخی کارشناسان اقتصادی البته چنین سودهایی را تکذیب می‌کنند و می‌گویند هزینه‌های سرسام‌آور و پیش‌بینی‌نشده در این راه آنقدر زیاد هستند که به جام جهانی نتوان به عنوان یک پروژه سودده نگاه کرد. این دسته از کارشناسان معتقدند که جام‌جهانی یک سرمایه‌گذاری برای کشورهاست تا طی یک دوره بلندمدت اقتصادشان را دچار تغییر کنند.
